Bug Bounty یعنی برنامه‌ای که شرکت‌ها و سازمان‌ها راه‌اندازی می‌کنند تا افراد (محققان امنیتی، هکرهای کلاه سفید و حتی افراد عادی) مشکلات امنیتی و باگ‌های نرم‌افزاری رو پیدا کنند و بهشون گزارش بدن، و در عوض جایزه (پاداش مالی) بگیرند. شرکت‌هایی مثل گوگل، فیسبوک، مایکروسافت و بسیاری از استارتاپ‌ها این برنامه رو دارن. مبلغ جایزه بسته به شدت و اهمیت باگ می‌تونه از چند دلار تا چند صد هزار دلار باشه.
نقشه راه رسیدن به Bug Bounty Hunter حرفه‌ای
مرحله ۱: آشنایی اولیه
مفاهیم پایه امنیت رو یاد بگیر:
امنیت وب (OWASP Top 10)
نحوه کار وب (HTTP/HTTPS، کوکی، سِشن)
آشنایی با اصطلاحاتی مثل XSS، SQLi، CSRF، SSRF، RCE و غیره
مرحله ۲: ابزارها و محیط کار
ابزارهای ضروری رو یاد بگیر:
Burp Suite (مهم‌ترین ابزار تست نفوذ وب)
ZAP Proxy
Postman (برای تست API)
مرورگر با افزونه‌هایی مثل HackBar و Cookie Editor
ساختن محیط تست:
نصب ماشین مجازی یا استفاده از سرویس‌هایی مثل Hack The Box و TryHackMe برای تمرین
مرحله ۳: یادگیری عمیق‌تر
مطالعه منابع و دوره‌ها:
سایت‌های آموزشی:
PortSwigger Web Security Academy
یوتیوب: کانال‌هایی مثل NahamSec، STÖK، InsiderPhD
یادگیری زبان برنامه‌نویسی:
حداقل یکی از زبان‌های JavaScript، Python، PHP یا Bash
یادگیری کمی از SQL و خواندن کد سورس سایت‌ها
مرحله ۴: تمرین عملی و چالش‌ها
حل تمرین‌های عملی در سایت‌هایی مثل:
مرحله ۵: ورود به پلتفرم‌های Bug Bounty
ثبت‌نام در پلتفرم‌ها:
شروع با برنامه‌های public و یا beginner-friendly
مطالعه و بررسی policy هر برنامه (چه چیزهایی مجاز به تست هست)
مرحله ۶: گزارش نویسی
یاد بگیر گزارش خوب بنویسی:
دقیق، مستند، و قابل بازتولید (reproducible)
اسکرین‌شات، PoC (Proof of Concept)، فیلم و توضیحات
مرحله ۷: یادگیری از بقیه
خوندن writeupهای دیگران (گزارش‌هایی که publicly منتشر شده)
دنبال کردن انجمن‌ها و توییتر هکرهای مطرح
چکیده مسیر
۱. مفاهیم پایه امنیت وب
۲. یادگیری ابزارها
۳. تمرین روی سایت‌های تست
۴. عضویت در پلتفرم‌های باگ‌بانتی
۵. یادگیری گزارش‌نویسی
۶. شرکت در چالش‌ها و یادگیری مداوم
منابع مفید برای شروع
- OWASP Top 10
- PortSwigger Web Security Academy
- Hacker101 CTF
- کانال یوتیوب NahamSec
- وبلاگ Bug Bounty Notes
واقعاً اینکه چه زبان‌هایی رو تو مسیر Bug Bounty باید بلد باشی، بستگی به هدف و سطح پیشرفتت داره. اما برای شروع و حرفه‌ای شدن، این زبان‌ها بیشترین کاربرد رو دارن:
مهم‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای Bug Bounty
JavaScript
- چرا؟ اکثر آسیب‌پذیری‌های وب مخصوصاً XSS و مشکلات سمت کلاینت با جاوااسکریپت کشف و تست می‌شن.
- کاربرد: تحلیل رفتار وبسایت، تست XSS، ساختن اسکریپت PoC
Python
- چرا؟ ابزاری برای اتوماتیک‌سازی، ساخت اکسپلویت، اسکریپت‌نویسی و تست API ها.
- کاربرد: نوشتن ابزار شخصی، اتوماتیک کردن تست‌ها، کرک کردن رمز، بررسی آسیب‌پذیری‌ها
SQL
- چرا؟ فهمیدن آسیب‌پذیری SQL Injection و توانایی ساخت Payload برای تست این نوع باگ‌ها.
- کاربرد: نوشتن کوئری‌های مخرب، فهم دیتابیس‌های سایت
Bash / Command Line
- چرا؟ کار با ابزارها در محیط لینوکس و اتوماتیک‌سازی وظایف.
- کاربرد: اجرای سریع ابزارها، اسکریپت‌های شل، جمع‌آوری اطلاعات
زبان‌های پیشنهادی برای پیشرفته‌تر شدن:
PHP
- چرا؟ خیلی از سایت‌ها هنوز با PHP نوشته شدن و آسیب‌پذیری‌های زیادی دارند.
- کاربرد: درک سورس کد، تست باگ‌های سمت سرور مثل LFI, RFI, File Upload
HTML/CSS
- چرا؟ پایه همه صفحات وب هست و لازمه برای درک ساختار DOM و حملات XSS و Clickjacking.
- کاربرد: فهم ساختار صفحات برای تست آسیب‌پذیری‌ها
برخی زبان‌های Back-end رایج مثل Node.js, Java, ASP.NET
- چرا؟ اگر بخوای حرفه‌ای‌تر باشی و آسیب‌پذیری‌های پیچیده‌تر رو پیدا کنی، دونستن یک زبان سمت سرور بهت کمک می‌کنه.
جمع‌بندی پیشنهادی (برای شروع):
- JavaScript (ضروری)
- Python (بسیار کاربردی)
- SQL (در حد پایه)
- Bash (در حد ابتدایی)
- HTML/CSS (در حد خواندن و درک ساختار)
بعد از اینا اگر وقت و علاقه داشتی، روی PHP یا Node.js هم سرمایه‌گذاری کن.
راهنمای قدم به قدم:
| سطح | زبان‌ها |
|---|---|
| مبتدی | HTML/CSS، JavaScript |
| متوسط | Python، SQL، Bash |
| پیشرفته | PHP، Node.js، Java یا زبان‌های بک‌اند دیگر |
