مفهوم QA و چالش‌های آن را می‌توان به‌صورت ساده و مفهومی این‌گونه توضیح داد:
مفهوم QA چیست؟
QA (Quality Assurance) یعنی اطمینان از کیفیت یک محصول یا سرویس قبل از اینکه به دست مشتری برسد.
در دنیای نرم‌افزار، QA شامل فرآیندهایی است برای:
- بررسی اینکه محصول دقیقاً همان کاری را می‌کند که باید انجام دهد
- بدون باگ، خطا یا رفتارهای غیرمنتظره است
- و تجربه کاربری خوبی را ارائه می‌دهد
QA فقط تست کردن نیست؛ شامل برنامه‌ریزی، طراحی، نظارت و بهبود فرآیندهای توسعه است تا از تولید نرم‌افزار با کیفیت بالا مطمئن شویم.
تفاوت QA با Testing
| QA | Testing |
|---|---|
| تمرکز روی فرآیند است | تمرکز روی محصول نهایی است |
| پیشگیرانه (جلوگیری از بروز خطا) | واکنشی (پیدا کردن خطا بعد از تولید) |
| شامل تدوین سیاست‌ها، استانداردها، مستندسازی، … | اجرای تست‌های دستی یا خودکار |
چالش‌های رایج در QA چیست؟
درک ناقص نیازمندی‌ها
اگر نیازها دقیق نباشند، تست‌ها بی‌معنا می‌شوند.
کمبود زمان برای تست
تیم‌های توسعه معمولاً پروژه را دیر تحویل می‌دهند و زمان کمی برای QA باقی می‌گذارند.
تغییرات مداوم در محصول
به‌روزرسانی‌های سریع باعث شکسته شدن تست‌ها و بی‌ثباتی می‌شود.
عدم همکاری بین تیم توسعه و QA
فاصله زیاد یا ارتباط ضعیف باعث درک اشتباه و تولید باگ می‌شود.
کمبود تست اتوماتیک
تست دستی زمان‌بر است و برای ریگرشن تست مناسب نیست. نبود ابزارهای تست خودکار، بهره‌وری را کم می‌کند.
محیط تست ناپایدار یا متفاوت از تولید
گاهی محیط QA با Production فرق دارد و تست‌ها واقعیت را نشان نمی‌دهند.
چالش در تست UI/UX
بررسی تجربه کاربری و رابط کاربری نیاز به نگاه انسانی دارد و گاهی از دست تست اتوماتیک خارج است.
عدم مشارکت QA از ابتدای پروژه
اگر تیم QA فقط در آخر پروژه وارد شود، بسیاری از مشکلات شناسایی نمی‌شوند.
نقش QA در تیم توسعه چیه؟
- شریک استراتژیک در کنار توسعه‌دهنده‌ها
- پل ارتباطی بین نیازمندی کسب‌وکار و پیاده‌سازی فنی
- حافظ کیفیت محصول و نماینده کاربر نهایی
حتماً! این جدول به‌صورت خلاصه تفاوت‌های بین QA، QC، Testing، Automation Testing و Manual Testing رو نشون می‌ده:
جدول مقایسه‌ای مفاهیم QA، QC، Testing، Automation و Manual Testing
| مفهوم | تعریف | تمرکز | نقش در چرخه توسعه | ابزارها | اجرای توسط |
|---|---|---|---|---|---|
| QA (Quality Assurance) | مجموعه‌ای از فعالیت‌های پیشگیرانه برای تضمین کیفیت کل فرآیند توسعه | فرآیند | قبل و حین توسعه | مستندسازی، استانداردسازی، بررسی فرآیند | تیم QA، مدیریت کیفیت |
| QC (Quality Control) | فعالیت‌های بررسی محصول نهایی برای اطمینان از مطابقت با استاندارد | محصول | بعد از توسعه | چک‌لیست‌ها، بازبینی کد، گزارش خطا | تیم QC |
| Testing | اجرای تست برای شناسایی باگ‌ها و اطمینان از عملکرد درست سیستم | عملکرد و رفتار نرم‌افزار | بعد از توسعه (یا همزمان با توسعه در Agile) | ابزارهای تست دستی یا خودکار | تسترها، QA Engineers |
| Manual Testing | تست‌هایی که به‌صورت دستی و بدون اسکریپت اجرا می‌شوند | تجربه کاربری و تست‌های پویا | بیشتر در UI/UX و exploratory testing | مرورگر، اپلیکیشن، ابزار تست دستی | تستر انسان |
| Automation Testing | تست‌هایی که با اسکریپت و ابزار اجرا می‌شن و قابل تکرار هستند | پایداری، دقت، تکرارپذیری | بیشتر برای ریگرشن و تست‌های بزرگ | Selenium, Cypress, Playwright, etc. | تست اتوماتیک توسط اسکریپت‌ها |
نکته تکمیلی:
- QA و QC مکمل هم هستن: QA جلوی خطا رو می‌گیره، QC خطا رو پیدا می‌کنه.
- Testing بخشی از QC محسوب می‌شه.
- Manual و Automation، دو روش برای اجرای تست هستن.
